Richtlijnen

Onze leidende beginselen zijn gemodelleerd naar en aangepast aan de website van e-codices Zwitserland:

• Handschriften: Onze focus is westerse handschriften uit de middeleeuwen en de vroege moderne tijd (ca 500-ca 1600).
• Onderzoeksbibliotheek: De publicatie van digitale manuscripten volgt de criteria van wetenschappelijke redactie en is vooral gericht op een wetenschappelijk onderzoekspubliek. Het project streeft ernaar in de toekomst ook andere doelgroepen erbij te betrekken.
• Nederland: eCodicesNL publiceert digitale handschriften uit Nederlandse collecties op internet. Bij dit prototype zijn drie partners betrokken. Het project streeft naar integratie van instellingen en collecties uit alle delen van het land.
• Taal: Alle statische pagina’s en basismetadata voor alle manuscripten worden in het Engels aangeboden. Het project streeft ernaar deze in de toekomst ook in het Nederlands aan te bieden.
• Kwaliteit reproducties: Wij streven naar een zeer hoge fotografische kwaliteit volgens de principes van wetenschappelijke onderzoeksfotografie.
• Kwalitatief rijke metadata en zoekfuncties: Elk handschrift is gekoppeld aan basismetadata, die gebaseerd zijn op de verzameling van deze gegevens in MMDC: Medieval Manuscripts in Dutch Collections. Wij zijn van plan de kwaliteit en diepgang van deze beschrijvingen in de toekomst te verbeteren.
• Interoperabiliteit: Wij streven naar het gebruik van gedeelde standaarden (IIIF, XML-TEI) om een zo uitgebreid mogelijk netwerk te creëren en het geautomatiseerd delen van afbeeldingen en metadata via verschillende interfaces mogelijk te maken.
• Open Toegang: Alle digitale reproducties en metadata zijn vrij toegankelijk voor niet-commercieel gebruik (CC-BY-4.0, https://creativecommons.org/licences/by/4.0/).

• Camera, lens

De digitalisering is uitgevoerd met een middenformaat filmcamera Fuji GFX 50R. Er zijn twee lenzen gebruikt: Fujifilm GF 63mm f/2.8 R WR en Fujifilm GF 45mm f/2.8 R WR.

• TIFF Master Image Files

Eigen RAW-bestanden die door de digitale camera’s zijn gemaakt, zijn verwerkt met het softwarepakket Capture One (aangepast, bijgesneden en op kleur gecontroleerd) en omgezet in TIFF-bestanden. Deze masterbestanden worden bij het Huygens Instituut gearchiveerd en gedeeld met de holdinginstellingen. De ongecomprimeerde TIFF-bestanden worden gemaakt met een resolutie van ten minste 300 ppi en een kleurdiepte van 16 bits en bevatten alle gegevens die nodig zijn voor kleurbeheer.

• JPEG

Voor de viewer van de webapplicatie en voor de beeldserver worden TIFF-bestanden omgezet in JPEG-bestanden om de foto’s snel online te kunnen leveren. De JPEG afgeleiden hebben een kwaliteitsinstelling van 97%.

Manuscripten zijn kwetsbaar en uniek en om ze op camera vast te leggen, werden ze met zorg behandeld. Ten eerste kozen wij voor de Traveller’s Conservation Copy Stand (TCCS 4232), een mobiele foto-opstelling speciaal ontworpen voor materiaal uit speciale collecties. Zo konden wij ter plaatse fotograferen en hoefden de boeken niet te worden vervoerd. Bovendien zorgden we voor een behandelingsprotocol dat de leeftijd en de kwetsbaarheid van de objecten respecteerde:

• manuscriptspecialisten of intern opgeleide assistenten zorgden voor de behandeling van de manuscripten;
• er werden leeskussens gebruikt om de boeken tijdelijk op te bergen tijdens het fotograferen;
• minimale manipulatie van het manuscript zelf, behalve het omslaan van de bladzijden;
• minimaal contact van de menselijke huid met de geschreven ruimte in het boek;
• de hoek van het geopende boek was niet groter dan 110°;
• er werd geen mechanische druk gebruikt om de bladzijden plat te drukken, zoals bij een glasplaat;
• alleen de acrylvinger werd gebruikt om het boek open te houden;
• er werd zuurvrij papier gebruikt om foto’s te maken van bladzijden met gaten of andere beschadigingen;
• er werd geen flitser gebruikt;
• ledverlichting van het TCCS werd gebruikt om te voorkomen dat de temperatuur tot een ongewenst niveau steeg en de vochtigheid veranderde.

De beschrijvingen van de manuscripten zijn gecodeerd in een gespecialiseerd XML-formaat, dat voldoet aan de richtlijnen van het Text Encoding Initiative voor de elektronische presentatie van manuscriptbeschrijvingen (TEI-P5).

Naleving van deze internationale standaard maakt de uitwisseling van metadata met andere digitaliseringsprojecten, meta-zoekmachines en portaalsites mogelijk. Bovendien maakt de structurering van de metadata volgens de TEI-P5-norm het mogelijk metadata-informatie toe te wijzen aan afzonderlijke velden of substructuren, waardoor gebruikers gerichte zoekacties kunnen uitvoeren in de databank, bijvoorbeeld naar auteur, titel van het werk, datum of plaats van herkomst, decoratieve elementen, enzovoort (meer informatie in “hoe werkt het portaal“).

Bovendien garandeert het gebruik van XML de bruikbaarheid van de huidige metadata op lange termijn, onafhankelijk van bepaalde software of editie van die software.

Elk gedigitaliseerd manuscript gaat vergezeld van basisinformatie. Deze minimale metadata werden verzameld uit het project Medieval Manuscripts in Dutch Collections (MMDC), dat ze codeerde in een Dublin Core standaard. De codes werden vertaald naar TEI-labels van het TEI-P5-schema en herschreven. Duidelijke hiaten of fouten in de gegevens werden gecorrigeerd, maar over het algemeen werd de integriteit van de MMDC-metadata intact gehouden. Alle beschrijvingen op onze website volgen zoveel mogelijk (voor zover redelijk en verstandig) de beschrijvingen in MMDC waarop zij gebaseerd zijn. Een voorziening om gebruikers toe te staan ook de XML-/TEI-P5 versies van alle online beschrijvingen te raadplegen en downloaden wordt nu nog ontwikkeld.